Shaeed Sukhdev...

Early life

Sukhdev Thapar, born in Ludhiana, Punjab, British India to Ramlal Thapar and Ralli Devi in a Khatri family. Sukhdev's father died and he was brought up by his uncle Lala Achintram.^[2]

Revolutionary activities

HSRA

Sukhdev Thapar was a member of the Hindustan Socialist Republican Association (HSRA), and organised revolutionary cells in Punjab and other areas of North India.^[3] He was the chief of Punjab unit of HSRA and instrumental in taking decisions.
Sukhdev is best remembered for his involvement in the Lahore Conspiracy Case of 18 December 1928 and its aftermath.^[3] He was an accomplice of Bhagat Singh, and Shivaram Rajguru, whose conspiracy led to the assassination of Deputy Superintendent of Police, J. P. Saunders in 1928 in response to the violent death of a veteran leader.^[3]

Lahore Conspiracy Case 1930

Sukhdev participated in numerous revolutionary activities such as the 'Prison hunger strike' in 1929; he is best known for his assaults in the Lahore Conspiracy Case (18 December 1928).^[4] Sukhdev was the prime accused in the Lahore Conspiracy Case of 1930, whose title reads "Crown versus Sukhdev and others". The first information report (FIR) of the Lahore Conspiracy Case, filed by Hamilton Harding, senior superintendent of police, in the court of R.S. Pandit, special magistrate in April 1929, mentions Sukhdev as accused number 1. It describes him as Swami alias villager, son of Ram Lal, caste Thapar Khatri. In a list of 25 accused, Bhagat is on the 12^th position, while Rajguru is on the 20^th position. It’s Sukhdev who leads the pack.^[1] Bhagat Singh and Shivaram Rajguru, who had been concerned in the assassination of Deputy Superintendent of Police, J.P. Saunders in 1928, consequently avenging the death of a veteran leader, Lala Lajpat Rai, owing to immoderate police beating within the Conspiracy case. After the Central Assembly Hall bombings in New Delhi (8 April 1929), Sukhdev and his accomplices were arrested and convicted of their crime, going through the loss of life sentence as the verdict.

Execution

Front page of The Tribune announcing the executions

On 23rd March 1931, the 3 revolutionaries, Bhagat Singh, Sukhdev Thapar and Shivaram Rajguru hanged in Lahore jail.^[3][4] Their bodies were secretly cremated at the banks of the River Sutlej.

Reactions to the executions

The executions were reported widely by the press, especially as they took place on the eve of the annual convention of the Congress party at Karachi.^[5] The New York Times reported:

A reign of terror in the city of Cawnpore in the United Provinces and an attack on Mahatma Gandhi by a youth outside Karachi were among the answers of the Indian extremists today to the hanging of Bhagat Singh and two fellow-assassins.^[6]

Legacy and memorials

National Martyrs Memorial for Sukhdev, Bhagat Singh and Rajguru

National Martyrs Memorial

National Martyrs Memorial is located at Hussainiwala, where Sukhdev, along with Bhagat Singh and Rajguru was cremated. Every year on 23rd March martyrs day (Shaheed diwas) is observed remembering three revolutionaries. Tributes and homage is paid at the memorial.^[7]

College

Shaheed Sukhdev College of Business Studies, a constituent college of the University of Delhi, is named in memory of martyr Sukhdev Thapar. It was established in August 1987.^[8]

Bus Terminal

Amar Shaheed Sukhdev Thapar Inter-State Bus Terminal is the main bus stand of Ludhiana city, the birth place of Sukhdev.^[9]

 
ਇਹ ਰਘੂਬੰਸੀ ਵਰਯਾਹ ਰਾਜਪੂਤਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਖ ਹਨ। ਜੱਟਾਂ ਤੇ ਰਾਜਪੂਤਾਂ ਦੇ ਕਈ ਗੋਤ ਰਘੂਬੰਸੀ ਹਨ। ਬਹੁਤੇ ਗਿੱਲ ਜੱਟ ਮਾਲਵੇ ਤੇ ਮਾਝੇ ਵਿੱਚ ਹੀ ਆਬਾਦ ਸਨ। ਦਰਿਆ ਸਤਲੁਜ ਅਤੇ ਬਿਆਸ ਦੇ ਨਾਲ?ਨਾਲ ਫਿਰ ਪਹਾੜ ਦੇ ਨਾਲ?ਨਾਲ ਦੂਰ ਸਿਆਲਕੋਟ ਤੱਕ ਗਿੱਲ ਗੋਤ ਦੇ ਲੋਕ ਵਸਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਆਪਣਾ ਪਿੱਛਾ ਗੜ੍ਹ ਮਠੀਲਾ ਦੇ ਰਾਜਾ ਪ੍ਰਿਥਵੀਪਤ ਨਾਲ ਜੋੜਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਦੱਖਣ ਤੋਂ ਰਾਜਸਥਾਨ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮਾਲਵਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਏ ਹਨ। ਗਿੱਲ ਜੱਟ ਸਿੱਖ ਕਾਫ਼ੀ ਹਨ। ਵਰਯਾਹ ਰਾਜਪੂਤ ਰਾਜਾ ਵਿਨੇਪਾਲ ਨੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਤੋਂ ਆ ਕੇ 655 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਸਤਲੁਜ ਕੰਢੇ ਬਠਿੰਡੇ ਦਾ ਕਿਲ੍ਹਾ ਉਸਾਰਿਆ ਸੀ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬਣਾਕੇ ਪਿਸ਼ੌਰ ਤੱਕ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਕਰ ਲਏ। ਇਸ ਬੰਸ ਦਾ 1010 ਈਸਵੀ ਤੱਕ ਪੰਜਾਬ ਤੇ ਅਧਿਕਾਰ ਰਿਹਾ। ਗਿੱਲ ਹਿੰਦੂ ਘੱਟ ਹਨ। ਵਿਕਰਮਾਦਿੱਤ ਦੀ 26ਵੀਂ ਪੀੜੀ ਤੇ ਵਰਯਾਹ ਹੋਇਆ।
 ਵਰਯਾਹ ਦੀ ਬੰਸ ਵਿਚੋਂ ਹੀ ਵਿਨੇਪਾਲ, ਵਿਜੇਪਾਲ, ਸਤਪਾਲ ਤੇ ਗਣਪਾਲ ਆਦਿ ਹੋਏ। ਗਿੱਲ ਕਸ਼ੱਤਰੀ ਹਨ।

ਇੱਕ ਹੋਰ ਰਵਾਇਤ ਅਨੁਸਾਰ ਰਘੂਬੰਸੀ ਰਾਜੇ ਪ੍ਰਿਥੀਪਤ ਦੇ ਕੋਈ ਉਲਾਦ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਸਾਧੂ ਨੇ ਛੋਟੀ ਜਾਤ ਦੀ ਇਸਤਰੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਲਈ ਆਖਿਆ। ਉਸਨੇ ਭੁੱਲਰ ਜੱਟੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਾ ਲਿਆ। ਉਸ ਜੱਟੀ ਦੇ ਜੋ ਪੁੱਤਰ ਹੋਇਆ, ਉਸਨੂੂੰ ਰਾਜਪੂਤ ਰਾਣੀਆਂ ਨੇ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟਵਾ ਦਿੱਤਾ। ਰੱਬ ਦੀ ਕਰਨੀ ਵੇਖੋ, ਉਸ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਰਾਜਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਖੇਡਣ ਗਿਆ। ਤਾਂ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਇਹ ਬੱਚਾ ਮਿਲ ਗਿਆ। ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਸਾਰੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗ ਗਿਆ। ਰਾਜਾ ਬੱਚਾ ਘਰ ਲੈ ਆਇਆ। ਜੰਗਲ ਦੀ ਗਿੱਲੀ ਥਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਲਣ ਕਰਕੇ ਰਾਜੇ ਨੇ ਬੱਚੇ ਦਾ ਨਾਮ ਗਿੱਲ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਘਟਨਾ ਹੈ। ਭੀਮ ਸਿੰਘ ਦਾਹੀਆ ਗਿੱਲਾਂ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਯੂਨਾਨੀ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਖਿਆਲ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਕਬੀਲੇ ਦੇ ਲੋਕ ਸਿਕੰਦਰ ਦੇ ਹਮਲੇ ਸਮੇਂ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਆਏ। ਫਿਰ ਕਾਬੁਲ, ਕੰਧਾਰ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਵਸ ਗਏ। ਯੂਨਾਨੀ ਜੋਧੇ ਹਰਕੁਲੀਸ ਦੇ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਦਾ ਨਾਮ ਗਿੱਲਾ ਸੀ। ਇਹ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗਿੱਲ ਗੋਤ ਦੇ ਵੱਡੇ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਤੋਂ ਯੂਨਾਨ ਆਏ ਹੋਣ ਫਿਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਏ ਹੋਣ।

ਮਹਿਮੂਦ?ਗਜ਼ਨਵੀ ਜਿਹੇ ਕੱਟੜ, ਜ਼ਾਲਮ ਤੇ ਲੁਟੇਰੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਤੋਂ ਡਰ ਕੇ 1026?27 ਈਸਵੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵੀ ਕਈ ਜੱਟ ਕਬੀਲੇ ਰੂਸ ਤੇ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਜਿਪਸੀਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਗਏ ਸਨ। ਯੂਰਪੀਅਨ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਾਨ, ਢਿੱਲੋਂ, ਗਿੱਲ ਆਦਿ ਗੋਤਾਂ ਦੇ ਗੋਰੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਮਾਲਵੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਰਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਵਿਨੈਪਾਲ ਦੀ ਨੌਵੀਂ ਪੀੜੀ 'ਚ ਜੈਪਾਲ ਹੋਇਆ। ਜੈਪਾਲ ਨੇ ਯਾਦਵ ਬੰਸ ਦੀ ਕੁੜੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਇਆ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪੇਟੋਂ ਗਿੱਲ ਪਾਲ ਹੋਇਆ। ਰਾਜੇ ਦੇ ਵਜ਼ੀਰ ਰਤਨ ਲਾਲ ਨੇ ਰਾਜਪੂਤ ਰਾਣੀਆਂ ਨਾਲ ਮਿਲਕੇ ਗਿੱਲਪਾਲ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਦੀ ਸਕੀਮ ਬਣਾਈ। ਇਹ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਪਕੜੀ ਗਈ ਤੇ ਰਤਨ ਲਾਲ ਡਰਕੇ ਬਗ਼ਦਾਦ ਭੱਜ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਣਕੇ ਮੱਕੇ ਦਾ ਹਜ਼ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਮਗਰੋਂ ਇਸ ਦਾ ਨਾਮ ਹਾਜ਼ੀ ਰਤਨ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋਇਆ। ਬਗ਼ਦਾਦ ਦੇ ਖ਼ਲੀਫੇ ਤੇ ਲੱਖੀ ਭੱਟੀ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਹਾਜੀ ਰਤਨ ਨੇ ਗਿੱਲ ਪਾਲ ਤੇ ਉਸਦੇ ਵਾਰਸਾਂ ਨੂੰ ਮੋਗੇ ਵੱਲ ਭੱਜਾ ਦਿਤਾ। ਆਪ ਵੀ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ। ਗਿੱਲ ਪਾਲ ਦੇ ਅੱਠ ਪੁੱਤਰਾਂ ਤੇ ਤਿੰਨ ਭਰਾਵਾਂ ਦਾ ਬੰਸ ਬਹੁਤ ਵਧਿਆ ਫੁਲਿਆ। ਗਿੱਲ ਦੇ ਅੱਠ ਪੁੱਤਰ?ਸ਼ੇਰ ਗਿੱਲ, ਝਲੀ, ਬੱਧਣ, ਵੈਰਸੀ, ਨਾਗ, ਸਰਪ, ਲਧਾਈ ਤੇ ਸਿੱਪਰਾ ਸਨ। ਤਿੰਨ ਭਰਾਵਾਂ ਦੀ ਉਲਾਦ ਨੂੰ ਝੋਰੜ ਗਿੱਲ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਗਿੱਲ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੀ ਬੰਸ, ਮਾਲਵੇ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਫਰੀਦਕੋਟ, ਬਠਿੰਡਾ, ਮੋਗਾ ਤੇ ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਸੀ। ਵੈਰਸੀਆਂ ਦਾ ਮੁੱਢਲਾ ਪਿੰਡ ਘਲ ਕਲਾਂ ਸੀ। ਇਸ ਬੰਸ ਦੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪਿੰਡ ਸਿੰਘਾਂ ਵਾਲਾ, ਬੁਕਣ ਵਾਲਾ, ਫਿਰੋਜ਼ਸ਼ਾਹ, ਚੜਿਕ, ਫੂਲੇਵਾਲਾ ਤੇ ਰਣੀਆਂ ਆਦਿ ਸਨ। ਬੱਧਣ ਗਿੱਲਾਂ ਦਾ ਮੁੱਢਲਾ ਪਿੰਡ ਬੱਧਦੀ ਸੀ। ਬੱਧਣ ਬੰਸ ਵਿਚੋਂ ਚੋਗਾਵਾਂ ਪਿੰਡ ਮੋਗੇ ਦੇ ਚਾਚਿਆਂ ਨੇ ਜੰਡਵਾਲੇ ਥੇਹ ਉੱਪਰ ਨਵਾਂ ਪਿੰਡ ਮੋਗਾ ਬੰਨਿਆ। ਸਾਧੂ ਦੇ ਵਰ ਕਾਰਨ ਮੋਗੇ ਦੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਗਿੱਲ ਬਤਾਲੀ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਏ। ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਮੋਗਾ ਬਤਾਲੀ ਕਹਾਵਤ ਬਣਾ ਲਈ। ਮੋਗੇ ਦੇ ਸਹੁਰੇ ਬਾਰੇ ਸਰਾਂ ਦੀ ਮੁਗਲ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਚੜ੍ਹਤ ਸੀ।

ਇਸ ਕਾਰਨ ਮੋਗੇ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਇਨ੍ਹਾਂ 42 ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਚੌਧਰ ਰਹੀ। ਸ਼ੁਰੂ?ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਗਿੱਲਾਂ ਤੇ ਬਰਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਲੜਾਈਆਂ ਹੋਈਆਂ ਫਿਰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀਆਂ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਲੜਾਈਆਂ ਖਤਮ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਲੜਾਈ ਦਾ ਕਾਰਨ ਜ਼ਮੀਨ ਹੀ ਸੀ। ਸੰਘਰ ਕੇ ਬਰਾੜਾਂ ਨੇ ਹੀ ਮੋਗਾ ਗਿੱਲ ਮਾਰਿਆ ਸੀ। ਮੋਗਾ ਦੇਵੀ ਦਾ ਉਪਾਸ਼ਕ ਸੀ।

ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਹੀ ਬਹੁਤੇ ਗਿੱਲਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖੀ ਧਾਰਨ ਕੀਤੀ। ਮਹਿਰਾਜ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਛੇਵੇਂ ਗੁਰੂ ਨਾਲ ਗਿੱਲ ਵੀ ਸਨ। ਸ਼ੇਰ ਗਿੱਲ ਦੀ ਬਹੁਤੀ ਬੰਸ ਮੋਗੇ ਤੋਂ ਉੱਤਰ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਜ਼ੀਰਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਬਾਦ ਹੋਈ। ਨਿਸ਼ਾਨ ਵਾਲੀ ਮਿਸਲ ਦੇ ਮੁਖੀਏ ਸੁਖਾ ਸਿੰਘ ਤੇ ਮੇਹਰ ਸਿੰਘ ਸ਼ੇਰਗਿੱਲ ਸਨ। ਮਾਝੇ ਦੇ ਮਜੀਠੀਏ ਸਰਦਾਰ ਵੀ ਸ਼ੇਰ ਗਿੱਲਾਂ ਵਿਚੋਂ ਹਨ। ਕੁਝ ਸ਼ੇਰ ਗਿੱਲ ਜ਼ੀਰੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚੋਂ ਉੱਠਕੇ ਦੁਆਬੇ ਵੱਲ ਚਲੇ ਗਏ ਸਨ। ਸ਼ੇਰ ਗਿੱਲਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਸਰਦਾਰ ਦਾਦੂ ਗਿੱਲ ਨੇ ਮਿੱਠੇ ਮਿਹਰ ਧਾਲੀਵਾਲ ਦੀ ਪੌਤੀ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਅਕਬਰ ਨੂੰ ਕਰਾਇਆ ਸੀ। ਗਿੱਲ ਬਹੁਤ ਦੂਰਅੰਦੇਸ਼ ਤੇ ਸੂਝਵਾਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਆਪਣੇ ਸੰਬੰਧ ਠੀਕ ਰੱਖੇ। ਮੁਹੰਮਦ ਗੌਰੀ ਨੇ ਬਠਿੰਡੇ ਨੂੰ ਫਤਿਹ ਕਰਕੇ ਕੁਝ ਗਿੱਲਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਸੇ ਹਿਸਾਰ ਵਿੱਚ ਜਾਗੀਰਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਸਿਰਸੇ ਹਿਸਾਰ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਗਿੱਲ ਹਿੰਦੂ ਜਾਟ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਜੱਟ ਸਿੱਖ ਹਨ ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਝੋਰੜ ਗਿੱਲਾਂ ਦੇ ਵੀ ਕੁਝ ਪਿੰਡ ਹਨ।

ਲੁਧਿਆਣੇ ਦੇ ਜਗਰਾਉਂ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਗਿੱਲਾਂ ਦੇ 40 ਪਿੰਡ ਹਨ। 12ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਆਰੰਭ ਵਿੱਚ ਰਾਜੇ ਗਿੱਲਪਾਲ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਝੱਲੀ ਦੀ ਅੰਸ਼ ਨੇ ਪਾਇਲ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰ ਬਣਾਕੇ ਚੋਮੇ ਨਾਮੇ ਪਿੰਡ ਵਸਾਇਆ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਚੌਧਰ ਕਾਇਮ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਧਮੋਟ, ਗੌਰੀਵਾਲਾ, ਗਿੱਲ ਸਿਹੋੜਾ ਆਦਿ ਗਿੱਲਾਂ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਪਿੰਡ ਹਨ। ਮਜੀਠਾ ਵਾਲੇ ਸ਼ੇਰਗਿੱਲ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਦੇ ਪੱਕੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਤੇ ਸੇਵਕ ਸਨ। ਇਹ ਭਾਈ ਖ਼ੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦੀ ਅੰਸ਼ ਹਨ। ਮਾਝੇ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪਿੰਡ ਜਗਦੇਉ ਕਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਗਿੱਲ ਤੇ ਧਾਲੀਵਾਲ ਆਬਾਦ ਹਨ। ਸਿੱਪਰਾ ਗੋਤ ਦੇ ਗਿੱਲ ਬਹੁਤੇ ਝੰਗ ਵੱਲ ਚਲੇ ਗਏ ਸਨ। ਇਹ ਬਹੁਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹੀ ਬਣ ਗਏ ਸਨ। ਕਾਬੁਲ ਵਿੱਚ ਗਿੱਲ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹਨ। ਸਾਂਦਲਬਾਰ ਵਿੱਚ ਗਿੱਲਾਂ ਦਾ ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਕੱਕੜ ਗਿੱਲ ਹੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੀ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਗਿੱਲ ਨਾਮ ਦੇ ਗਿੱਲ ਜੱਟਾਂ ਦੇ ਕਈ ਵੱਡੇ ਪਿੰਡ ਹਨ। ਗਿੱਲ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਹੁਤ ਹਨ। ਮੋਦਗਿੱਲ ਗੋਤ ਦੇ ਲੋਕ ਜੱਟ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਇਹ ਰਿਸ਼ੀ ਮਹਾਤਮਾ ਬੁੱਧ ਦੇ ਸਮੇਂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਪੱਛਮੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤੇ ਗਿੱਲ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਣ ਗਏ ਸਨ। ਇਹ ਝੰਗ, ਮਿੰਟਗੁੰਮਰੀ ਤੇ ਸ਼ਾਹਪੁਰ ਆਦਿ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਬਾਦ ਸਨ। ਸ਼ਾਹੀ ਗੋਤ ਦੇ ਜੱਟ ਵੀ ਗਿੱਲਾਂ ਦੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਿਚੋਂ ਹਨ। ਕੁਝ ਗਿੱਲ ਜੱਟ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇ ਸਮੇਂ 1505 ਈਸਵੀ ਤੋਂ ਹੀ ਆਸਾਮ ਵਿੱਚ ਵਸ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਸਿੱਖ ਹਨ। ਫਰਾਂਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਜਿਪਸੀ ਗਿੱਲਜ਼ ਗੋਤੀ ਹਨ।

ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਗਾਡਗਿੱਲ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਵੀ ਗਿੱਲ ਜੱਟਾਂ ਵਿਚੋਂ ਹੀ ਹਨ। ਗਿੱਲ ਆਪਣੇ ਵਡੇਰੇ ਰਾਜਾ ਪੀਰ ਦੀ ਚੇਤ ਚੌਦਸ ਨੂੰ ਮੋਗੇ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਰਾਜੇਆਣਾ ਮੱਠ ਤੇ ਮੰਨਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮੇਲਾ ਵੀ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਮੋਗੇ ਖੇਤਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਗਿੱਲ ਬਠਿੰਡੇ ਦੇ ਬਿਨੇਪਾਲ ਦੀ ਵੰਸ਼ ਹੀ ਹਨ। ਜੋ ਕਨੌਜ ਦੇ ਰਾਜੇ ਰਾਠੌਰ ਦੀ ਗਿਆਰਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਵਿਚੋਂ ਸੀ ਸੰਗਰੂਰ ਤੇ ਰਿਆਸਤ ਜੀਂਦ ਦੇ ਗਿੱਲ ਆਪਣੇ ਜਠੇਰੇ ਸੂਰਤ ਰਾਮ ਦੀ ਪਟਿਆਲੇ ਦੇ ਖੇਤਰ ਬਾਜੇ ਵਾਲੇ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਬੱਕਰਾ ਤੇ ਗੁੜ ਭੇਂਟ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸਾਰਾ ਚੜ੍ਹਾਵਾ ਮਿਰਾਸੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਗਿੱਲ ਸੱਖੀ ਸਰਵਰ ਦੇ ਸੇਵਕ ਸਨ। ਉਹ ਹਲਾਲ ਦਾ ਹੀ ਮੀਟ ਖਾਂਦੇ ਸਨ। ਵਿਆਹ ਸ਼ਾਦੀ ਵੇਲੇ ਜੰਡੀ ਵਡਣ ਤੇ ਛਪੜ ਤੋਂ ਮਿੱਟੀ ਕੱਢਣ ਆਦਿ ਦੀਆਂ ਰਸਮਾਂ ਵੀ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਸਾਰੇ ਗਿੱਲ ਸਿੱਖ ਹਨ। ਸਿੱਖ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਅਜੇ ਵੀ ਕੋਈ ਕੋਈ ਘਰ ਸੱਖੀ ਸਰਵਰ ਮੀਏਂ ਨੂੰ ਮੰਨਦਾ ਹੈ। ਝਟਕੇ ਵਾਲਾ ਮੀਟ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੇ। ਗਿੱਲਜ਼ਈ ਪਠਾਨ ਗਿੱਲ ਜੱਟਾਂ ਵਿਚੋਂ ਹਨ। ਮਜ਼ਹਬੀ ਸਿੱਖਾਂ ਅਤੇ ਤਰਖਾਣਾਂ ਆਦਿ ਜਾਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਗਿੱਲ ਗੋਤ ਦੇ ਲੋਕ ਕਾਫ਼ੀ ਹਨ। ਸਿਆਲਕੋਟ ਵੱਲ ਕੁਝ ਗਿੱਲ ਜੱਟ ਮੁਸਲਮਾਨ ਵੀ ਬਣ ਗਏ ਸਨ। ਹੁਣ ਗਿੱਲ ਸਾਰੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਹੀ ਫੈਲੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਬਾਹਰਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਗਏ ਹਨ। ਸਿੱਧੂਆਂ ਅਤੇ ਸੰਧੂਆਂ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਇਹ ਜੱਟਾਂ ਦਾ ਤੀਜਾ ਵੱਡਾ ਗੋਤ ਹੈ। 1881 ਈਸਵੀ ਦੀ ਜੰਨਸਖਿਆ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਂਝੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਗਿੱਲਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 124172 ਸੀ। ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਮਹਾਨ ਲੇਖਕ ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਕੰਵਲ ਵੀ ਗਿੱਲ ਜੱਟ ਹੈ। ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਿੱਸਾਕਾਰ ਬਾਬੂ ਰਜ਼ਬਅਲੀ ਵਰਯਾਹ ਰਾਜਪੂਤ ਸੀ ਇਹ ਵੀ ਗਿੱਲਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਨ। ਗਿੱਲ ਸੂਰਜ ਬੰਸੀ ਵੀ ਹਨ। ਜੱਟਾਂ ਤੇ ਰਾਜਪੂਤਾਂ ਦੇ ਕਾਫ਼ੀ ਗੋਤ ਸੂਰਜਬੰਸ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਸਿੱਧੂਆਂ ਵਾਂਗ ਗਿੱਲਾਂ ਦੇ ਭੀ ਕਈ ਉਪਗੋਤ ਤੇ ਮੂੰਹੀਆਂ ਹਨ। ਜੇਜੀ ਗੋਤ ਦੇ ਜੱਟ ਵੀ ਆਪਣਾ ਸੰਬੰਧ ਗਿੱਲਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਦੇ ਹਨ। ਗਿੱਲਾਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਉੱਨਤੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਮੋਗੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗਿੱਲ ਬਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਆਬਾਦ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਗਿੱਲ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਲੋਕ ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਫੈਲੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਹ ਜਗਤ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗੋਤ ਹੈ। ਰੌਬਰਟ ਸੁਥਰਲੈਂਡ ਗਿੱਲ ਯੂਰਪ ਦਾ ਮਹਾਨ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਲੇਖਕ ਸੀ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਗਿੱਲ ਜੱਟ ਕੈਸਪੀਅਨ ਸਾਗਰ ਅਥਵਾ ਗਿੱਲਨ ਸਾਗਰ ਤੋਂ ਚੱਲ ਕੇ ਆਖ਼ਿਰ ਗਿੱਲਗਿਤ (ਕਸ਼ਮੀਰ) ਵੱਲ ਆ ਕੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਵਸੇ ਸਨ।

These Raghbansi Varshaya are the branches of Rajputs. Many tribes of Jatt and Rajputs are Raghubans. Most of the Gill Jatas were inhabited in Malwa and Majha. With the river Satluj and Beas together? Then with the mountains? Gill settled people far from Sialkot. They chase their fortress with the stronghold of Mithila, the King Prithitipathy. They have come from the south through Rajasthan only in the Malwa region of Punjab. Gill Jatt Sikhs are quite Variah Rajput Raja Vinnapala, built from the Rajasthan, built the fort of Bathinda on the Sutlej coast in 655, and made it his capital and occupied the area of ​​Pishore. It has been ruled by Punjab till 1010 AD. Gill Hindu is less. Vikramaditya's 26th generation is in vengeance.

 Vinaypal, Vijaypal, Satpal and Ganpal are among the cast members of Vayariya. Gill is sad.

According to another tradition, Raghubanshi Rajput had no children of Prithipat. He asked a gentleman to marry a small caste woman. He married Bhullar Jatti. The son of that son-in-law, he was thrown into the jungle by the Rajput ranks. See God's doing, in the forest, the King went hunting for the second day. So the king got this child. The king came to know about the whole conspiracy. The King brought the boy home. After meeting in a wet place of the forest, the king named her baby Gill. This is a mythological event. Bhima Singh shares the connection with Ghiyal with the Greeks. According to him, the people of this tribe came with him during the attack of Sikandar. Then settled in Kabul, Kandahar and Punjab. The name of a son of Greek Jodh, Harakulis was called Gila. It may also be that Gill has come to India from Greece in the larger Central Asia and then to India.

Due to the fear of Emperor Mahmood, Ghaznavi, orthodox, cruel and oppressed Muslims, during the year 1026? 27 AD, many Jatt tribes went to Russia and Europe as Gypsies. In European countries, there are white tribes of Man, Dhillon, Gill etc. There is another tradition in Malwa that Vinaypal was a Jaipal in the ninth generation. Jaipal married Yadav's daughter and got her husband ablaze. Raja Rashtriya Rashtriya, along with Rajput Rani, planned to kill Gillpal. The conspiracy was caught and Rattan Lal ran away to Baghdad. He became a Muslim and made Mecca a hazard. After this Haji Rattan became famous. With the help of Lakhvi Bhatti on the Gulf of Baghdad, Haji Rattan dismissed Gill Pal and his warriors to Moga. He himself was killed. The sons of Gill Pal's eight sons and three brothers grew very much. Gill's eight sons? Sher Gill, Jhali, Bhadana, Varsi, Nag, Snake, Linkhi and Sipra were. The three brothers are called Jhoraar Gill. Basin of Gill's three sons residing in the areas of Faridkot, Bathinda, Moga and Ferozepur north of Malwa. Varasis' primary village was Ghal Kalan. The other famous villages of this bans were Singhwala, Buchanwala, Firoz Shah, Chorik, Phulevala and Rani. The primary village of the Gandhian was built. Out of the Buddha bows, uncle's uncle of village Chokay established a new village on Jandiwala dhaba Moga. Due to Sadhu's cause, Gill of Moghe's community spread to villages of Patiala. People have made a Moga betlow proverb. About Moga's father-in-law, Saran was in the Mughal court.

Due to this Moghe and his community had been a champion in these 42 villages. Initially, there were many battles in Gill and Brar, and the relations ended due to relations between them. The cause of the fight was land. The people of the struggle had killed Moga. Moga was a goddess of worship.

In the time of Guru Hargobind, most of the Gills became Sikhi. Gill was also with the sixth guru in the battle of Mehraja. Most of the songs of Sher Gill have been settled in Zira area northwest to Moga. The flagmaker was Ms Sukhha Singh and Mehar Singh Shergil. Majithia's Majithia Sardar is also from Sher Gill. Some Sher Gill got up from the field of Zilla and moved towards Doaba. Dadu Gill, a Lion of Gill, had given the relationship of sweetheart Karam Dhaliwal to a paternal relationship with Akbar. Gill is very intelligent on the far side. They also maintained their relationship with Maharaja Ranjit Singh and the British. Mohammed Gauri conquered Bathinda and gave some gills to Jagir in Hisar at Hisar. In Sirsa, there are some Gill Hindu Jats in Hissar and some Jat Sikhs. There are some villages of Gharoor Gila in this area too.

There are 40 villages of Gill in Ludhiana district of Jagraon. In the beginning of the 12th century, the son of Zholi, son of Raja Gillpal, established Peel as the center and established his Chouma Naama village and established his seat. In this area, Dharmot, Gauriwala, Gilli Sehora are the old villages of Gill. Majitha Shergill was a devout follower of Guru Hargobind. These are the contents of Bhai Khushali. The famous village of Majdeo in Jagdeo Kalan also has the Gill and the Dhaliwal Desert. The Sipra tribe's Gill had mostly gone to Jhang. Most of them became Muslims Gill is a Muslim in Kabul. Kakkar Gill, a village only in Sambalbar, was famous. In Punjab there are many big villages of Gill Jatts named Gill. Gill Muslims are very much The people of Modgil tribe do not get involved. This Rishi happened during the time of Mahatma Buddha. The majority of Gill became Muslims in western Punjab They were inhabited in the districts of Jhang, Mintgummiri and Shahpur etc. Royal jatts are also from the community of Gill. Some Gill Jatas have settled in Assam since 1505 AD during the time of Guru Nanak. They are all Sikhs. There are several Gypsy Gillz species in France.

The Gadgil Brahmin of Maharashtra is also among the Gill Jats. Gill insists Chet Chaudhary of his eldest king Peer at Rajayana Math in the area of ​​Moga. The fair also appears. 

Thaxs for read...

Shaeed Bhagat Singh History

Bhagat

Singh (Punjabi pronunciation: [pə̀ɡət̪ sɪ́ŋɡ] ( listen) 1907^[a] – 23 March 1931) was an Indian nationalist considered to be one of the most influential revolutionaries of the Indian independence movement. He is often referred to as Shaheed Bhagat Singh, the word "Shaheed" meaning "martyr" in a number of Indian languages.

Bhagat Singh
Bhagat Singh in 1929
Born	1907[a] Banga, Punjab, British India (now in Punjab, Pakistan)
Died	23 March 1931 (aged 23) Lahore, Punjab, British India (now in Punjab, Pakistan)
Organization	Naujawan Bharat Sabha Hindustan Socialist Republican Association Kirti Kisan Party
Movement	Indian Independence movement

In December 1928, Bhagat Singh and an associate, Shivaram Rajguru, fatally shot a 21-year-old British police officer, John Saunders, in Lahore, British India, mistaking Saunders, who was still on probation, for the British police superintendent, James Scott, whom they had intended to assassinate. They believed Scott was responsible for the death of popular Indian nationalist leader Lala Lajpat Rai, by having ordered a lathi chargein which Rai was injured, and, two weeks after which, died of a heart attack. Saunders was felled by a single shot from Rajguru, a marksman. He was then shot several times by Singh, the postmortem report showing eight bullet wounds. Another associate of Singh, Chandra Shekhar Azad, shot dead an Indian police constable, Chanan Singh, who attempted to pursue Singh and Rajguru as they fled.

After escaping, Singh and his associates, using pseudonyms, publicly owned to avenging Lajpat Rai's death, putting up prepared posters, which, however, they had altered to show Saunders as their intended target. Singh was thereafter on the run for many months, and no convictions resulted at the time. Surfacing again in April 1929, he and another associate, Batukeshwar Dutt, exploded two improvised bombs inside the Central Legislative Assembly in Delhi. They showered leaflets from the gallery on the legislators below, shouted slogans, and then allowed the authorities to arrest them. The arrest, and the resulting publicity, had the effect of bringing to light Singh's complicity in the John Saunders case. Awaiting trial, Singh gained much public sympathy after he joined fellow defendant Jatin Das in a hunger strike, demanding better prison conditions for Indian prisoners, and ending in Das's death from starvation in September 1929. Singh was convicted and hanged in March 1931, aged 23.

Bhagat Singh became a popular folk hero after his death. In still later years, Singh, an atheist and socialist in life, won admirers in India from among a political spectrum that included both Communists and right-wing Hindu nationalists. Although many of Singh's associates, as well as many Indian anti-colonial revolutionaries, were also involved in daring acts, and were either executed or died violent deaths, few came to be lionised in popular art and literature to the same extent as Singh

Make It Easy For People To Follow Your Blogs

Question : How do I make it easy for people to follow my blogs because at the moment it is practically impossible.

Getting followers on your blog is an important part of long term success of any blog and it is always wise to allow people easy ways to subscribe / follow your blog . On blogspot there are two primary ways make it easy for people to follow your blog  namely Google+ and email.

Blogspot Gadgets To Get Followers

In your template layout you can add following gadgets to quickly allow people to subscribe to your blog in various ways .

1. Follow by Email allows people to subscribe to posts . This way they are notified every time you publish a post.
2. Subscription links are also an option if your followers are feed readers . 
3. I suggest you use follow by email gadget and Google+ Badge or Google+ Followers gadget as they is most common.

Blogger gadgets to get followers

Facebook and Twitter:

You can add a link to your Facebook or Twitter profile and ask people to follow your blog on these social networks . I suggest making a separate Facebook page for your blog add a like page gadget to your blog .

How to Change Blog Name and Address

https://www.youtube.com/channel/UCJW91efBCoYajBKpH9jHNMg?view_as=subscriberHow to Change Blog Name and Address

Changing Blogger Blog Name 

Naming a blog can be a tricky thing as the name you originally chose for your blog might not make sense when you look at it after a few days , although naming your blog should be done carefully in the beginning but for some reason if you want to change your blog name you can do so in the settings of your blogger dashboard.

1. Login to Blogger with your credentials and you will have access to your dashboard.
2. Select the blog whose name you want to change (Drop down from top left corner).
3. Go to the settings tab and there you will see options to edit details about your blog like Title , description and Blog Address.Simply change the blog address and/or title of blog and save your changes.

If you have a fairly new blog then changing your blog address won't affect your blog much as the your blog will start ranking with the new url but if you have been blogging for a while then maybe it would be better if you avoid changing blog address frequently as this can affect your blog's ranking in search engine and your blog won't be accessible from older address .

Personal Blog vs Social Media Micro Blogging

Blogging is like writing a journal online and sharing it with the world so everyone can read your thoughts and experiences. In one way or another you have been already blogging especially if you use some sort of social media that allows you to share information with your friends or family. That is why these social media platforms are often reffered to as micro blogging sites. So ,you might ask what exactly is the difference between personal blog and a micro blog , there is technically no difference between the two forms of blogging as personal blog can also be a micro blog.A micro blog ,as the name suggests , is short form of blogging where you don't neccessarily write long detailed articles but you have the option if you wan't to explain something in details . Most microblogging sites , with the exception of a few like twitter , don't put any limit on the number of words that you can write in a single post.A personal blog is completely maintained by you and you don't have to rely on social media sites , whose rules can change anytime, and also gives you some sort of privacy that is a big problem with most platforms . So if you are concerned about your private information being used by facebook or twitter than you can always start your own personal blog and do anything you like with it like sharing pictures of cats or writing your daily thoughts.You can use it however you like and you don't have to worry about anyone (*cough* Mark Zuckerberg) collecting your information.Most people are reluctant to start a personal blog because it seems like something extremely techninal to start a blog but in reality it's as simple as just opening an account somewhere . If you are interested in starting your own personal blog than i would recommend you to look at blogger , wordpress or tumblr blogging platforms where millions of blogs are already created by people just like you.Give it a try ,you will understand that it's not that difficult to have your own blog and it also feels good to have control over your content.Personal blogs do sound good but there is a slight catch , it will take some time before your audience grows and people are able to find your content considering there is a lot of content on internet to be found . So you will need some patience and consistent posts on your blog so people will find your particular blog interesting enough. Just like on social media you have to work on increasing your audience . If you blog regularly and provide valuable content in your post then eventually you will find that more people are interested in reading your opinions.Desipte all the privacy issues , microblogging on social media has it's own perks as your content is discovered relatively easily by your target audience (that is the people who would like to see the kind of stuff you are posting). If you are comfortable with making videos then youtube is probably the best place to start your blogging (often called vlogging ) . If you are into photos then Instagram , facebook or twitter for text posts.Another problem with using these social media platforms for daily blogging is that they don't share any revenue with you except YouTube where you can get some compensation for your work. So if you are even remotely interested in generating some revenue from your blogs then starting a personal blog is definetly your best choice. You can obviously maintain a social media profile also to get people to your personal blog .

Internet in a nutshell

Internet in a nutshell

Internet was created in 1990 by CERN physicist Tim Berners-Lee and became free to use by everyone in 1993. The free internet meant that anyone can publish documents and make them publicly  accessible to everyone in the world via a public Internet Protocol (IP) address. These IP addresses , used to locate files and documents on the internet , are further referenced by Uniform Resource Locator (URL) or web addresses (like example.com) that are easy to remember . The publicly accessible document is often referred to as a webpage and collection of webpages is called a website. Modern webpages are written in html including various css styles , scripts or images and hosted on one or more web servers which are basically computers that have publicly accessible webpages or files.

"He wove the World Wide Web and created a mass medium for the 21st century. The World Wide Web is Berners-Lee's alone. He designed it. He loosed it on the world. And he more than anyone else has fought to keep it open, nonproprietary and free." —Tim Berners-Lee's entry in Time magazine's list of the 100 Most Important People of the 20th century, March 1999.

Jio C.O

Open main menu

• Edit this page
• Read in another language

Mukesh Ambani

Mukesh Dhirubhai Ambani (born 19 April 1957) is an Indian business magnate who is the chairman, managing director and largest shareholder of Reliance Industries Limited (RIL), a Fortune Global 500 company and India's most valuable company by market value.^[5][6] He holds a 44.7% stake in the company.^[7]Reliance Industries Limited deals mainly in refining, petrochemicals, and in the oil and gas sectors. Reliance Retail Ltd., another subsidiary, is the largest retailer in India.^[8]

Mukesh Dhirubhai Ambani
Born	Mukesh Dhirubhai Ambani 19 April 1957 (age 61) Aden, Colony of Aden (now Yemen)[1][2]
Residence	Antilia, Mumbai, Maharashtra, India
Nationality	Indian
Alma mater	Institute of Chemical Technology (B.E) Stanford University(discontinued)[3]
Occupation	Chairman and Managing Director of Reliance Industries
Net worth	US$40 billion[4] (2018)
Spouse(s)	Nita Ambani (m. 1985)
Children	Anant Ambani Akash Ambani Isha Ambani
Parent(s)	Dhirubhai Ambani Kokilaben Ambani
Relatives	Anil Ambani (brother)
Website	Mukesh Ambani

He is the elder son of the late Dhirubhai Ambani and Kokilaben Ambani and the brother of Anil Ambani. As of January 2018, Mukesh Ambani was ranked by Forbes as 18th-wealthiest person in the world, with a net worth of $43.2 billion. In 2016, he was ranked 38, and is the only Indian businessman, on Forbes' list of the world's most powerful people.^[9][10][11] As of 2016, Ambani has consistently held the title of India's richest person on the magazine's list for ten years.^[12][13]Through Reliance, he also owns the Indian Premier League franchise Mumbai Indians. In 2012, Forbesnamed him one of the richest sports owners in the world.^[14][15] He resides at the Antilia Building, one of the world's most expensive private residences. Its value is close to $1 billion.^[16][17] As of 2015, Ambani ranked fifth among India's philanthropists, according to China’s Hurun Research Institute.^[18